Voorschoolse Muziek Educatie
Early Years Music Education
Niets hoeft niet alles mag
Januari 2019
Meedoen in de muziekles hoeft niet. Kijken en/of luisteren is ook prima. Helemaal je eigen gang gaan en geen rekening houden met de groep is niet de bedoeling. Een belangrijk onderdeel van de lessen is het samen doen. Rekening houden met de ander. Samen muziek maken.
Nu hebben jonge kinderen tijd nodig om “in te stappen” in een muzikale activiteit. En dat is noodzakelijk en prima. Eerst eens kijken wat de bedoeling is, hoe in te stappen, wat is er nodig, wat word er gevraagd. Het aandeel van de docent is hierbij cruciaal, want de manier van aanbieden van de muzikale activiteit, de voorbereiding/onderbouwing, rekening houden met het ontwikkelingsniveau van de kinderen, de pedagogische insteek, dit alles zorgt ervoor dat de kinderen echt de mogelijkheid krijgen om in te stappen. Dat het niet te moeilijk of te makkelijk is. Dat het aantrekkelijk is om mee te willen en kunnen doen.
Lesgeven, onderwijzen draagt altijd een opvoedingscomponent in zich mee. Kan ook niet anders, want als er chaos heerst in de groep, een ieder gaat zijn eigen gang, er is geen focus op de ander, dan is er van enig muziekeducatie proces überhaupt geen sprake. Dan kunnen de muzikaal-artistieke uitgangspunten niet tot hun recht komen.
We hebben een poosje het credo gehad dat kinderen zichzelf wel kunnen opvoeden als een sterke reactie tegen de autoritaire opvoeding van vroeger. Helaas houdt dit meestal in dat er te weinig of geen regels gegeven worden en geen grenzen gesteld worden. En om te leren samen te leven, maar ook om zelfbeschikking te verwerven zijn regels en grenzen nodig.
Joop Berding maakt dit duidelijk in zijn boek ‘Ik ben ook een mens’. Hij schrijft het volgende: “De aanhoudende controverse tussen teacher-led and child-led heeft als problematisch uitgangspunt de tegenstelling. Maar is het ook mogelijk ons af te vragen of het wenselijk is dat een kind zijn eigen educatie ter hand neemt?”
Uitgangspunt is dat we daar samen zijn met een bepaalde reden, een bepaald doel. Het doel is niet om rondjes te rennen omdat de ruimte zich mogelijk daar voor leent. (Muziekles is geen gymles, zie ook geen dansles.) Misschien is de muziekles wel een mooie eerste stap om juist te ervaren dat je niet overal alleen maar je eigen gang kan gaan. Ik noem dat het ‘nu even niet moment’. Veelal zie ik nog dat als een kind iets anders gaat doen dan de groep - en in sommige gevallen zelfs tegen de groep in gaat of er doorheen gaat rennen - dat dat, zeker in het geval van jongens, niet gecorrigeerd wordt. Het argument, want jongens hebben beweging nodig is hier niet van toepassing. We hebben namelijk allemáál beweging nodig. Ook meisjes! Het is echter niet verstandig om beweging overal en altijd toe te staan. Dan houdt het op beweging te zijn, dan wordt het reageren op impulsen hetgeen een groot risico inhoudt voor de vorming van de (muzikale) zelfbeschikking.
Heerlijk veel buitenspelen, in de modder graven, rennen en met de graspollen in het haar thuis komen zou de norm moeten zijn. Die paar momenten in de week waarin kinderen (met ouders) samen komen om bijvoorbeeld muziek te maken kunnen dan belangrijke muzikale elementen van het leven oppakken.
