Kritisch voornemen 2018
Zo in de laatste dagen van het oude jaar toch nog maar even een kritisch moment. Ik bekijk een webpagina van een culturele instelling waar wordt gesmeten met een hoop termen zoals expressie; uitdrukkingsvormen; artistieke zelfexpressie; positieve instelling; zelfbewustzijn; etc. Met name competenties, dat wil dus zeggen eindtermen voor cultuur/kunsteducatie - of het gebruik van kunst voor educatie, uitermate groot verschil - maken deel uit van de tekst. Volgens deze site:
“Europa omschrijft deze [cultuuronderwijs] competentie als volgt: “erkenning van het belang van de creatieve expressie van ideeën, ervaringen en emoties in diverse vormen, waaronder muziek, podiumkunsten, literatuur en beeldende kunsten”.
Even verderop staat ook: “alle eindtermen moeten op de zelfde manier bereikt worden”. Wat is dezelfde manier? Is dat überhaupt mogelijk? Een Commissie gaat de eindtermen ontwikkelen. Met andere woorden: er worden eindtermen ontwikkelt, zaken die op cultureel gebied gekend dienen te worden aan het einde van een opleiding en/of mogelijk een jaar binnen een scholing. Verderop staan trouwens ook nog zelfbewustzijn en zelfsturing als competenties.
Vanuit het constructivisme zijn we zover gekomen dat iedereen per definitie creatief is en dat het uit de kinderen zelf kan komen met als gevolg dat de leraar een gids of coach werd. Er werd niets meer gedoceerd. Hoeft ook niet wat de kinderen weten het al. (Lees Biesta voor een noodzakelijk en magistraal tegengeluid.) Dus er kunnen nu eindtermen aan de docent worden opgelegd. Gechargeerd uiteraard om een en ander duidelijk te maken.
Maar als de competenties nu zo een gewicht gaan krijgen, en notabene vanuit Europa, dan komen er twee vragen in mij op: wie zitten er in de commissies die gaan bepalen wat de eindtermen zijn die moeten bepalen of iemand bijvoorbeeld de competenties van zelfsturing en zelfbewustzijn heeft gehaald???? Gaat een leraar uit plaatsje X die op een of andere manier in de commissie is gekomen en een bepaalde opvatting heeft nu zeggen hoe anderen/kinderen aan zelfexpressie moeten doen en hoeft de docent in de klas hier alleen maar gids bij de te zijn want het komt toch wel uit de kinderen zelf? O, en er wordt wel ‘afgerekend’ als de eindtermen niet worden gehaald. Ik hoor nu al ongeruste ouders van kinderen van 6 die over de rode gaan als de eindtermen in de gewone klas niet worden gehaald. Tegelijkertijd wordt het Finse onderwijs overal de hemel ingeprezen en doet iedereen precies dat wat het Finse onderwijs niet doet. Tevens: eindtermen voor creativiteit. Een concept dat inmiddels volledig uitgehold is en echt niks meer zegt.
Er staat ook: “gezien de snelle evolutie in de samenleving”. De samenleving. Wie, wat en vooral waar? De Samenleving bestaat niet. Want er staat ook: een open attitude tegenover de verscheidenheid van culturele uitdrukkingsvormen. Tja, er is maar een klein gedeelte in de wereld dat die zogenaamde snelle evolutie heeft (lees trouwens neo-liberale digitalisatie in plaatst van snelle evolutie). Dus hoe kan de in vaste eindtermen gegoten artistieke expressie van het kind gebaseerd op Europese ideeën en waarden verenigd worden met de openheid voor verscheidenheid terwijl haar sowieso al lastig te benoemen creativiteit aan banden is gelegd desalniettemin uit haarzelf moet komen, resulteren in cultureel bewustzijn? Wiens cultuur?
In de drang om kunsteducatie hoogwaardiger te maken, ambitieuzer, m.a.w. het kunstzinnige niveau te verhogen, wordt juist dat wat kunsteducatie zo belangrijk maakt volledig aan (neo-liberale) banden gelegd, en wordt de zogenaamde artistieke expressie een contradictie in zichzelf. Het uurtje zingen omdat dat goed is voor je gezondheid (wetenschappelijke bewezen, want zonder bewijs kunnen we ook onze tanden niet meer poetsen) wordt nu weer hoogst verdacht. Mijn goede voornemen voor 2018? Hierop een goed, doordacht, langzaam rijpend (niet meteen publicerend in sound bits) antwoord te vinden voor "mijn" kinderen. Want om hen gaat het.
